حفظ محرمانگی اطلاعات یکی از مهم‌ترین نکاتی است که صاحبان کسب و کار باید رعایت کنند. در واقع مالکیت فکری، یک دارایی بسیار ارزشمند محسوب میشود و نباید آن را به راحتی در اختیار دیگران قرار داد. اما چگونه می‌توان این اسرار تجاری را حفظ کرد به گونه‌ای که رقبای تجاری نسبت به آن آگاه نشوند در حالی که شرکا میبایست در جریان آن قرار بگیرند؟ این امر نوعی تناقض ایجاد کرده و کار را برای صاحبان اصلی کسب و کار سخت‌تر میکند. ما در این مقاله با مفهوم اولیه اسرار تجاری و اقدامات جهت حفظ این اسرار آشنا میشویم و در انتها نمونه‌ای از قرارداد حفظ اسرار تجاری را به تصویر میکشیم.
ما دراین قسمت، با تعریف اسرار تجاری توسط کانون پتنت ایران شروع میکنیم:
ساده‌ترین تعریفی که می‌توان برای اسرار تجاری ارائه نمود، اطلاعاتی است که شما نمی‌خواهید دیگر رقبا از آن اطلاع یابند. جالب است که قانون حفاظت از اسرار تجاری، نه فقط از فرمول‌ها، طرح‌ها و دانش مخفی کسب‌وکار، بلکه برخی حقایق ساده مانند ویژگی‌های مدل جدید آیفون که قرار است به زودی عرضه شود و یا این‌که یک کسب‌وکار در آینده می‌خواهد بر چه موضوعی دست گذاشته و به آن ورود نماید را نیز تحت پوشش قرار میدهد.
اسرار تجاری به مانند علائم تجاری، از مصادیق مالکیت معنوی محسوب میشوند؛ اما تفاوت مهمی که با سایر مصادیق دارند در حیث ماهیت محرمانگی آن است. این اسرار، اطلاعات تجاری بسیار مهمی درباره فرمول‌ها، روش‌ها، اطلاعات، فرآیندها، فناوری‌ها، دانش و الگوریتم‌ها هستند که باعث تمایز کسب و کارها با سایر رقبا میشوند. حفظ و نگهداری اسرار تجاری برای بقا و تداوم رشد کسب و کارها بسیار حائز اهمیت است. مرسوم‌ترین روش برای محافظت از کسب‌وکارها، حفظ محرمانگی فرآیندهای سازمانی است.
مزایای رقابتی: محرمانگی اسرار تجاری به کسب و کارها این امکان را میدهد تا بتوانند از استراتژی، روشهای منحصر بفرد و اطلاعات خود در فروش، بازاریابی و... محافظت کنند. محافظت از اسرار تجاری یکی از مهم ترین روشهایی است که کسب و کارها برای امنیت مزیت رقابتی خود میتوانند اتخاذ کنند.
ارزش اقتصادی: بحث حملات سایبری و به خطرافتادن امنیت اطلاعات، امروزه بسیار ترند هستند. چرا که در برخی صنایع مانند فناوری اطلاعات، داده‌ها و شبکه جزو اسرار تجاری آن صعت محسوب میشوند و در صورت به خطر افتادن امنیت آن، در واقع ارزش اقتصادی آن کسب و کاربه خطر میفتد. برای آشنایی بیشتر با مدیریت امنیت اطلاعات سازمانی میتوانید به این مقاله رجوع کنید.
ایجاد محبوبیت و اعتبار: حفظ اسرار تجاری باعث میشود اعتبار آن کسب و کار بین مشتریان و همکاران تجاری افزایش یابد و روابط تجاری را نیز بهبود می‌بخشد.
عدم محدودیت زمانی: حفظ اسرار تجاری برخلاف دیگر مصادیق مالکیت معنوی، بدون محدودیت زمانی است به این معنا که برخلاف کپی رایت وعلائم تجاری که دارای اعتبار محدود هستند و نیاز به تمدید اعتبار دارند، اسرار تجاری بدون تاریخ انقضا هستند.
کوکاکولا مثال مناسبی برای بیان این ویژگی اسرار تجاری است.
به طور نمونه می‌توان به فرمول کوکاکولا اشاره کرد که مشهورترین راز تجاری جهان شناخته شد. حال تصور کنید این فرمول به دست رقبا میرسید و آنها نیز این نوشابه را به راحتی تولید می‌کردند، آیا دیگر این فرمول ارزشمند محسوب میشد؟ چه صدماتی به صاحبان آن وارد می‌گردید؟ آیا دچار ضرر و زیان‌های مالی سنگین می‌شدند و کلیه دارای خود را از دست می‌دادند؟ صاحبان شرکت کوکاکولا برای حفظ اطلاعات خود آن را در گاوصندوقی در بانک نگهداری می‌کنند که تنها با رضایت و صلاح‌دید هیات مدیره می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. شرکت کوکاکولا در مسیر حفظ اطلاعات تجاری خود آنقدر جدی است که تنها دو نفر از کارمندان این فرمول را در اختیار دارند در حالی که دیگران حتی نمی‌دانند آنها چه کسانی هستند. این مثال را برایتان زدیم تا بگوییم اسرار تجاری و حفظ آنها تا چه میزان برای یک کسب و کار ارزشمند بوده و اهمیت دارد و صاحبان باید بتوانند در مسیر حفظ آنها نهایت تدابیر احتیاطی را اتخاذ کنند.
برای مثال متولیان نوشابه معروف کوکا کولا در نمایندگی خود در کشور هند اعتصاب کردند، علت اعتصاب آنها حمایت از فرمول سری ساخت این نوشابه بوده است. در آن هنگام سابقه ی نمایندگی کوکاکولا در کشور هند به۲۵ سال میرسید و بازار هند با بیش از ۵۵۰ میلیون خریدار و استفاده کننده، یکی از سودآورترین بازارهای این نوشابه محسوب میشد. مشکل این کارخانه از آنجا ناشی می شد که قوانین مربوطه ی هندوستان در آن زمان مقرر می داشت که فعالیت تجار و شرکتهای خارجی باید با شراکت سهامداران و تجار داخلی هند باشد.
بنابراین، دولت هند در آن زمان درخواست کرد که یا ۶۰ % از سهام کوکاکولا به سهام داران هندی واگذار شده و تکنولوژِی ساخت این نوشابه برای آنها فاش شود و یا به فعالیت این کارخانه در کشور هند خاتمه داده شود.
صاحبان کارخانه ی نوشابه ی کوکاکولا معتقد بودند که فرمول سری ساخت نوشابه یک سر تجاری محسوب می شود نه تکنولوژی. بنابراین قابل افشا نیست. این اختلاف هنگامی پایان پذیرفت که صاحبان این کارخانه پذیرفتند که با وجود تحمل خسارات هنگفت به فعالیتهای خود در این کشور خاتمه دهند، اما اسرار خود را فاش نکنند. این قضیه به خوبی نشان دهنده‌ی خطراتی است که تجار و شرکتهای تجاری را به خصوص آنهایی که در زمینه ی تجارت بین الملل فعالیت می کنند، تهدید می کند.
برای حفظ اسرار و اطلاعات کسب و کارتان میتوانید اقدامات موثر و گوناگونی را انجام دهید که نمونه‌های از آنها به شرح ذیل است:
• اسناد و مدارکی که دارای ارزش و اعتبار ویژه‌ای هستند و میبایست محرمانه نگه داشته شوند را علامت‌گذاری کنید.
• مدارک، اسناد و اقلامی که تضمین کننده اسرار تجاری هستند را پس از استفاده در محلی امن همچون گاوصندوق نگهداری کنید.
• رایانه‌های خود را رمز گذاری کرده و رمز آنها را تنها در اختیار افراد امین بگذارید.
• دسترسی به اطلاعات کسب و کار توسط اشخاص تنها تا میزان متعارفی که نیاز دارند باید انجام شود.
• قانون کپی رایت را همواره مدنظر داشته باشید تا اطلاعات شما به وسیله دیگران کپی نشود.
• علامت تجاری، نام برند و اختراع خود را ثبت رسمی کنید تا کسی نتواند از آن کپی کرده و سوءاستفاده کند. لینک داخلی به مقاله علائم تجاری
• موافقت‌نامه عدم افشا را جدی بگیرید، این کار سبب می شود قانون نیز پشتوانه‌ای برای صاحبان کسب و کارها باشد.
پیمان منع افشای اطلاعات (NDA)
این پیمان با عنایت به مفاد ماده ۵۴۴ قانون مجازات اسلامی و مفاد قانون جرایم رایانهای مصوب سال ۱۳۸۸ بین شرکت ........... و با نمایندگی خانم/آقای .......... با کدملی .......... به نشانی ..........که در این پیمان به اختصار(طرف اول) نامیده میشود از سو و خانم/آقای .......... با کدملی ........... به نشانی ..........که در این پیمان به اختصار(طرف دوم) نامیده میشود در تاریخ ..........، منعقد میگردد. این پیمان در خصوص اطلاعات محرمانه و مختص طرف اول است که در اختیار طرف دوم برای انجام تعهدات خود با شرایط ذیل قرار داده میشود این اطلاعات محرمانه در این پیمان به اختصار (اطلاعات طبقه بندی شده) نامیده میشود.
ماده ۱ - موضوع پیمان
عدم افشای اطلاعات طبقه بندی شده و رعایت شرایط، حدود مالکیت اعتبار، حقوق محدودیتها و جزئیات مربوطه که از جانب طرف اول به منظور انجام تعهدات یا امور محوله در اختیار طرف دوم قرار داده میشود یا طرف دوم به واسطه همکاری و آشنایی با طرف اول به آن دسترسی پیدا کرده یا آن را در اختیار دارد.
تبصره: کلیه اطلاعات و موضوعاتی که در اختیار طرف دوم قرار میگیرد و دارای طبقه بندی است، محرمانه محسوب می گردد.
ماده ۲ - زمان شروع و خاتمه
این پیمان از تاریخ ............. شروع می شود و الی ابد است. همچنین به مدت ۲ سال بعد از قطع همکاری متعهد امکان ایجاد کسب و کار مشابه ب شغل قبلی خود که به موجب این قرارداد به وی واگذار شده اعم از آنکه به صورت مستقل باشد یا به استخدام شخص ثالثی درآید و یا به هر نحو دیگر نخواهد داشت.
تبصره: در صورت قطع همکاری طرف دوم با طرف اول، طرف دوم متعهد است که کلیه اسناد و اطلاعاتی را که قابل استرداد به طرف اول هستند، به طرف اول بازگرداند. لیکن تعهدات این پیمان به شرح فوق باقی و معتبر است.
ماده ۳ - شرایط و تعهدات طرفین
۳-۱- طرف اول با ارائه اطلاعات دارای طبقه بندی و طرف دوم با دریافت آن به شرح مفاد این پیمان توافق نمودند.
۳-۲- طرف اول، اطلاعات دارای طبقه بندی را تنها برای انجام امور اختصاص داده شده به وی با رعایت کلیه مفاد این پیمان در اختیار درخواست‌کننده (طرف دوم) قرار دهد.
۳-۳- طرف دوم تعهد نمود تا این اطلاعات دارای طبقه بندی را تنها در موارد ذکر شده در این ماده و یا سایر مواردی که براساس مفاد این پیمان مجاز است، مطالعه، آزمایش و بررسی نموده و در دیگر موارد این اطلاعات را مطابق با بندهای این پیمان با رعایت نکات طبقه بندی نگاه دارد، فاش نسازد، به منظور دیگری استفاده نکرده، منتشر نکرده و در اختیار عموم قرار ندهد.
۳-۴- طرف دوم تعهد نمود اطلاعات دارای طبقه بندی را در اهدافی غیر از رابطه خود با طرف اول مورد استفاده قرار ندهد و آنها را تنها با مجوز طرف اول در اختیار دیگر اشخاص قرار دهد یعنی طرف دوم حق ندارد اطلاعات را بدون اجازه طرف اول به شخصی چه دوست و آشنا بدهد.
۳-۵- اطلاعات دارای طبقه بندی نباید در مسیری غیر از اهداف این پیمان بازسازی یا تغییر شکل داده شوند. پس از درخواست طرف اول، طرف دوم بايد عيناً (اصل) نسخه‌های اطلاعات دارای طبقه بندی دریافتی اعم از نوشتار یا هر نوع رسانه دیگر به انضمام کلیه رونوشت‌ها و کپی ها و نسخه‌های بازسازی شده را ظرف مدتی که طرف اول مشخص میکند، به طرف اول باز گرداند.
۳-۶- طرف دوم تعهد و تضمین میکند که در مدت اعتبار این پیمان (موضوع ماده 2) با هیچ یک از اشخاص یا شرکتهای با سرویس مشابه تحت هیچ عنوان هیچگونه همکاری ننماید در صورت احراز تخلف از جانب طرف دوم، مفاد ماده ۹ پیمان حاکم خواهد بود.
۷- ۳- طرف دوم تعهد نمود که در مدت زمان اعتبار این پیمان و تعهدات ناشی از آن، اطلاعات محرمانه را به هیچ عنوان در اختیار رسانه ها و مطبوعات بدون اطلاع و اجازه طرف اول قرار ندهد.
تبصره: در صورتی به هر نحو همکاری طرفین قطع گردد، این پیمان و کلیه تعهدات ناشی از آن مستقلاً تا زمانی که اطلاعات در اختیار طرف دوم قرار دارد معتبر و لازم به اجرا است.
تبصره: طرف دوم، حق استفاده شخصی با هدف نفع و سود بردن از اطلاعات طبقه بندی شده را ندارد.
ماده ٤ - جزئیات اطلاعات دارای طبقه بندی
اطلاعات دارای طبقه بندی شامل ولی نه محدود، به هر نوع داده و دیتا، مواد اطلاعاتی،راههای تماس مشتریان، روش های آموزشی و ارائه خدمات، اطلاعات مربوط به بازاریابی، فهرست سرمایه‌گذاران بالقوه، طرحهای اقتصادی فناوری و محصولات فناورانه سخت افزار و یا نرم افزار، اطلاعات اشخاص و افراد و مشتریان و سرنخ های فروش و همچنین اسناد فرمت شده و / یا فرمت نشده بطور کامل یا جزئی، اسناد تعهدنامه سطح خدمات، درخواست پروپزال، درخواست پیشنهاد، SOC, SOW, LOM, LOP, RFQ, RFP ، سفارش‌ها، قراردادها، تفاهم نامه ها، مشخصات فنی تجهیزات، مشخصات اطلاعاتی پرسنل، Manual ها، طرح کسب و کار، طرح توجیهی، طرح بازاریابی و فروش، اطلاعات بازارهای مالی و دیگر اطلاعات داده شده یا پذیرفته شده، بصورت شفاهی، نوشتاری و از طریق هر نوع رسانه و به هر شکل است که از سوی طرف اول در اختیار طرف دوم قرار داده شود، یا به واسطه همکاری توسط طرف دوم از هر منبع و به هر شکل به دست آید. به طور کلی کلیه اطلاعات و مدارکی که در اختیار اشخاص ثالث نبوده و دسترسی به آن بدون مجوز کتبی از طرف افشاکننده مجاز نبوده و نسبت به آن دارای حقوق اختصاصی می باشد.
ماده 5 - حدود مالکیت اطلاعات دارای طبقه بندی
از بندهای این پیمان نباید تلقی یا تفسیر انتقال حقوق اطلاعات دارای طبقه‌بندی یا هرگونه جواز یا سایر مالکیت‌های معنوی در خصوص اطلاعات دارای طبقه بندی بشود یعنی طرف دوم مالک هیچ یک از اطلاعات طرف اول نمی‌شود.
ماده ۶ - جبران خسارت
طرف دوم تعهد نمود که کلیه خساراتی را که در صورت عدم ایفای هر یک از تعهدات ناشی از پیمان متوجه طرف اول می شود، جبران نماید. تقویم خسارت با طرف اول بوده و طرف دوم متعهد به پرداخت مبلغ برآوردی طرف اول گردیده و حق هرگونه اعتراضی را از خود سلب مینماید. لازم به ذکر است در صورت تخلف از مراتب مندرج در قرارداد، کلیه تبعات قانونی آن صرفاً متوجه طرف دوم بوده و طرف اول طبق مقررات قانونی مزبور با طرف دوم رفتار می کند.
بدیهی است این قرارداد تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است و چنانچه بین طرفین اختلافی پیش آید که نتوان آن را از طریق مذاکره حل و فصل نمود، موضوع اختلاف نزد داور و مورد رضایت دو طرف پیگیری میشود در صورت عدم وجود و حضور داور، در مراجع قضایی کشور مطرح و رأی مراجع ذیصلاح قانونی برای طرفین لازم الاجرا است.
ماده ۷ – تعداد ماده ،بند تبصره و نسخ قرارداد
این پیمان در هفت ۷ ماده و چهار ۴ تبصره و هفت ۷ بند در دو نسخه یکسان بدون خط خوردگی در تاریخ........
در نهایت صحت و سلامت جسمی و روحی و عقلی طرفین تنظیم گردید و به امضای طرفین رسید و یک نسخه از آن در اختیار طرف اول و یک نسخه از آن در اختیار طرف دوم قرار گرفت و هر دو نسخه حجم واحد را دارد و مفاد این پیمان از تاریخی که در صدر آن قید شده است، لازم الاجرا است.
طرف اول
طرف دوم
مهر و امضاء
نام و امضاء و اثر انگشت
ما در این مقاله به اهمیت محرمانگی اسرار تجاری در کسب و کار و اقدامات موثر جهت حفظ آن اشاره کردیم و در انتها نمونه‌ای از قرارداد را برای تاکید بیشتر آوردیم. تیم حقوقی نسیم اطلس ره نشان با تخصص خود در زمینه مالکیت معنوی و با داشتن تجربه‌‌های باارزش در این زمینه، آماده خدمت‌رسانی و همکاری با صاحبان کسب و کار است.
برای این مطلب هیچ نظری ثبت نشده است. شما اولین نظر را ثبت کنید.
0 نظر